Linggo ng Pentekostes at Pagsilang ng Simbahan

The Pentecost - Latter half of 18th c

Isa sa mga dapat sana ay malaking pagdiriwang, hindi lamang sa mga parokya kundi sa puso mismo ng mga Cristiano, ay ang Pentekostes. Sa araw na ito  ginugunita ang pagsilang ng Simbahan. Maaaring iniisip ng iba, "Paanong naging ito ang araw ng pagsilang ng Simbahan e wala na si Jesus sa lupa noong panahong iyon?" Ang pagsilang ng Simbahan ay hindi katulad ng pagtatatag ng isang institusyon na tulad ng paaralan o pagpapalaya sa isang bayan. Sa madaling salita, hindi ito foundation day. Noong unang Pentekostes ay naging totoong isa ang lahat ng mga mananampalataya at sila ay naging mga bahagi ng iisang Katawan ni Cristo. Dahil sa pagbaba ng Espiritu Santo sa bawat mananampalataya, silang lahat bagamat marami, ay naging isang Katawan na may iisang Espiritu. Hindi lamang ito tumutukoy sa pagkakaisa ng kaisipan o mga prinsipyo; ito ay tumutukoy sa isang aktwal na pagiging isa. Ang katawan ng tao ay maraming bahagi, pero dahil iisa ang kaluluwa ng tao, ang bawat bahaging ito ay bumubuo ng iisang tao lamang. Kahit ang puso o mata o kamay o paa ng isang tao ay nagmula sa iba at hindi likas sa nagtataglay nito, ito pa rin ay kaisa ng buong katawan dahil sa iisang espiritu. Ganito natin maihahambing ang relasyon ng Simbahan (katawan) sa Espiritu Santo (espiritu). Bagamat maaaring nagkakaisa ng layunin, paniniwala, at simulain ang mga taga-sunod ni Jesus noon, tanging sa Linggo ng Pentekostes lamang sila naging isang Katawan ni Cristo at ang Katawang ito ang tinatawag nating Simbahan.

Dahil sa hindi natin pagkaunawa sa tunay na kahulugan ng Pentekostes kaya marami sa atin ang hindi ito maipagdiwang nang may kasiyahan at pasasalamat. Tulad din ng ibang kapistahan, pinapalampas lang din natin ito lalo pa't walang komersyalismong sangkot sa araw na ito, di tulad ng Pasko. Ang bawat pagdiriwang ay magiging makahulugan lamang kung tunay nating nauunawaan ang dahilan nito. Kung mananatiling mababaw ang ating pagtingin tungkol sa mga kapistahang ito, hindi natin mapakikinabangan ang tunay na layunin ng pagunita dito.

Panata sa Mahal na Araw

Sa usaping relihiyon, ang panata ay isang pangako sa Diyos na gagawin ang isang bagay sa isang tiyak na panahon o pagkakataon. Ito ay ginagawa upang ipakita ang katapatan, pagmamahal, at pasasalamat sa Diyos. Nagmumula ito sa pagkatanto ng tao na siya ay mahalaga sa Diyos sa kabila ng kanyang kawalang-halaga. Sa madaling salita, ang pamamanata ay pagtanaw ng utang na loob para sa mga kabutihang kailanman ay hindi maaaring mabayaran.

Kabaligtaran nito ang panatang kilala ng marami sa mga Filipino. Para sa kanila, ang panata ay isang uri ng kasunduan kung saan ang Diyos ay obligadong sumunod sa gusto ng “namamanata” kapag nagawa nito ang kanyang ipinangakong gagawin. Sa kabilang banda, ang tao namang ito ay may takot sa kalooban na baka kung hindi niya maganap ang kanyang ipinangako ay kabaligtaran ng kanyang hinihingi ang mangyari sa kanya. Isa sa mga tinatawag na “panata” tuwing Mahal na araw ay ang pagpapalo sa sarili, pagbubuhat ng krus, at pagpapatali o pagpapapako sa krus. Isa man itong nakakaaliw na palabas para sa ilan pero hindi ito kailanman magiging maka-Kristianong paraan ng pakikipag-ugnayan sa Diyos.

Ang “mortification” o pagsupil sa katawan na ating ginagawa ay dapat na nagmumula sa hangaring papaghariin ang Espiritu Santo sa ating katawan at sa ating buong buhay. Kung pinahihirapan man natin ang ating katawan, ito ay para turuan itong sumunod sa atin at hindi tayo ang maging alipin ng mga pita nito. Ang salitang “pagpapahirap” dito ay hindi nangangahulugan ng pagsusugat, pagbibilad sa araw, pagpapasan ng krus o pagpapapako dito; ito, unang-una, ay nangangahulugan ng pagsupil sa makalamang bahagi ng ating pagkatao – pagiging tamad, mayabang, madamot, mainggitin, seloso, palaaway, mahalay, matakaw, mapaglasing, mapamahiin, sinungaling, mapang-angkin, at lahat ng mga bagay na hindi sa Espiritu. Pangalawang paraan ng pagpapahirap sa sarili ay ang tinutukoy ni Jesus: “Kung may gustong sumunod sa akin, itakwil ang kanyang sarili at pasanin ang kanyang krus araw-araw para sumunod sa akin” (Lucas 9:23). Ang pagpapasang ito ay ang pagharap sa ating mga pang-araw-araw na tungkulin ayon sa ating kalagayan sa buhay gaano man kadali o kahirap ang mga ito. Kasama dito ang pang-araw-araw na pagwawalis, pagsasaing, pag-aasikaso ng bahay at pamilya, paghahanap-buhay sa labas o sa loob man ng bahay, pagdidisiplina sa mga anak, pananalangin, at kahit na ang simpleng pakikinig sa magulang habang sila ay nangangaral. Minsan naman ay humaharap tayo sa mga sitwasyon na hindi natin matatawag na pang-araw-araw tulad ng kamatayan ng isang mahal sa buhay, pagka-aksidente, pagkakasakit, pagkatanggal sa trabaho, pagbagsak sa pagsusulit sa paaralan, paghihiwalay ng mag-asawa, at iba pang tulad nito. May mga pagkakataon na ang mga ito ay itinuturing nating parusa o kaya naman ay “pagmamalabis” ng Diyos o kaya ay isa sa mga maling desisyon niya, pero alinman sa mga ito ay hindi tama. Kung dumaranas man tayo ng mga paghihirap at kabiguan, iyon ay dahil lamang sa katotohanan na tayo ay nasa mundo. Dito ay hawak ng bawat isa ang kani-kanilang pasya kahit pa sabihing ang taong ito ay isang alipin o kaya ay isang bilanggo. Hindi maitatali o maikukulong ang ating kalayaang mamili, kaya nga ang iba ay nagiging biktima ng mga maling pagpapasya ng mga taong may masasamang hangarin o kaya ay may maling pagkaunawa. Kahit gaano kahirap o kayaman ang isang tao, maaari siyang gumawa ng mabuti o masama sa kanyang kapwa ayon sa kanyang pasya. Bukod dito, ang mga aksidenteng bunga ng natural na kalamidad o personal na kakulangan ay umaambag din nang malaki sa mga hirap natin sa buhay. Tayo man ang biktima ng hindi perpektong mundo, nasa atin pa rin ang pasya kung paano natin ito haharapin. Ang pagpapasan ng krus na tinutukoy ni Jesus ay ang pagtanggap sa mga pangyayaring hindi natin kayang baguhin. Maaaring ikaw ay isinilang ng isang alipin, at dahil dito ay alipin ka rin, pero hindi ito nangangahulugan na wala kang kalayaan; may kalayaan kang mamili kung ikaw ay magiging mabuti o masamang tao sa kabila ng iyong pagiging alipin. Halimbawa naman ay isinilang kang may pisikal na kapansanan, hindi ito nangangahulugan na wala ka nang maitutulong sa iba. Kung iisa man ang iyong kamay at iisa ang iyong paa, maaari mo pa rin gawin ang mga bagay na nangangailangan lamang ng isang kamay o isang paa. At kahit na wala kang kamay at paa, hanggat ikaw ay nabubuhay, palagi kang may magagawa para sa iba. Unang-una na dito ang pagbibigay mo ng mabuting halimbawa ng tunay na katatagan, pagtitiyaga, kasiyahan, pagiging mapagpasalamat, at pagtitiwala sa Diyos. Maraming mga “normal” ang duwag, tamad, malungkot, at walang kahulugan ang buhay; sila ang mga taong nangangailangan ng isang tagapagpatunay na napakaraming mga bagay ang dapat ipagpasalamat sa buhay. Ang pusong mapagpasalamat at may tiwala sa Diyos ay siyang tunay na nagpapasan ng krus, nagpapako ng kanyang sarili, at tumutupad sa kanyang panata sa Diyos.

Ang uri ng mga “panata” na nakikita natin tuwing Mahal na Araw ay walang anumang pakinabang kahit kanino. Patuloy lamang nitong linilinlang ang sarili at iliniligaw ang iba. Higit sa lahat, hinahamak nito ang pag-ibig ng Diyos. Tayo ay tinubos ni Jesus mula sa kaparusahan at sa miserableng buhay dahil sa kanyang pag-ibig sa atin. Hindi natin ito tinanggap bilang gantimpala o bayad sa anumang ating ginawa, at hindi rin natin mapipilit ang Diyos na gawin ang gusto natin dahil lang nangako tayong gawin ang isang bagay bilang kapalit ng ating hinihiling. Alam ng Diyos kung ano ang mabuti at sa kanya nagmumula ang lahat ng kabutihan, hindi mababago ng ating mga “palabas” o mga “panata” ang kaloobang ng Diyos. Tayo ay nananalangin hindi para umayon sa atin ang Diyos, sa halip ay upang ang kanyang kalooban ang nasain ng ating puso.

Libre Mula sa Diyos

Bakit mahirap para sa tao ang magbigay lalo na kung ang ibibigay ay hindi magmumula sa kanyang mga sobra? Ito ay dahil sa maling pag-aakala na ang lahat ng nasa kanya ay kanya, at idinadahilan niyang ito ay pinagpaguran niya. Sa isip nya ay ganito ang kanyang sinasabi, “Kung yumaman man ako, iyon ay dahil sa aking pagsisikap; nasa akin na iyon kung gusto ko man magbigay o hindi.”Kahit sa mga bata ay umiiral ang kaisipang anumang nasa kanya ay kanya, at anumang ibibigay niya sa iba ay nagmumula sa kanyang sarili. Wala siyang pakialam kung ito man ay galing sa kanyang magulang o sa ibang nakatatanda na umaasang ibabahagi niya rin ito sa iba. Ang isang estudyante, halimbawa, ay hindi magawang ibigay ang kaunting bahagi ng kanyang baon sa dahilang ito ay kanya.

Ang lahat ng ito ay dahil sa isang katotohanan na napakahirap nating maintindihan at tanggapin – na ang lahat ng bagay ay libre mula sa Diyos; na ang tao ay walang sariling pag-aari, materyal man o espiritwal. Sa puso ng tao, lahat ng bagay ay “akin”: buhay ko, katawan ko, anak ko, bahay ko, yaman ko, karapatan ko. Hindi natin nauunawaan, o ayaw nating unaawain, na sa kahit anong proseso dumaan ang mga bagay na nasa atin, ang mga ito ay sa Diyos pa rin. Hindi natin pwedeng ikatwirang, “Ibinigay niya na kaya sa akin na.” Masdan mo na lang, halimbawa, ang mismong buhay: gaano mo man pilitin na patagalin ito, babawiin ito sa panahong nakatakda at wala kang magagawa. Simple lang ang dahilan: Ito ay hindi sa iyo. Gaano mo man ingatan o itago ang iyong kayamanan, hindi mo ito tataglayin habampanahon; darating ang oras na ihihiwalay ito sa iyo. Maging ang iyong karapatang pantao na dapat sana ay walang makaagaw ay hindi mo magagamit nang buo sa lahat ng pagkakataon. Ito ay  sa dahilang wala kang ganap na pagmamay-ari sa anuman maliban sa iyong kalayaang pumili -- bagay na mula sa Diyos. Gaano ka man kayaman, wala kang nabili sa Diyos. Ikaw man ang pinakamakapangyarihan sa lahat ng tao, wala kang naagaw mula sa Diyos; sa kanya pa rin ang lahat ng nasa iyo.

http://farm3.static.flickr.com/2492/

Tayo ay mga katiwala. Anumang nasa atin ay para sa kapakinabangan ng lahat. Mayroong mas matalino kaysa iba, mayroong mas maraming talento, mayroong mas malakas, mayroong nagsimula sa mas maraming yaman, at mayroong pinagyaman ang maliit na nasimulan. Ang mga pagkakaibang ito sa estado ng buhay ng tao ay hindi para i-grupo ang lahat ayon sa kanya-kanyang uri kundi upang pagkaisahin ang lahat tulad ng isang katawan na may iba-ibang bahagi at gawain ngunit laging iisa ang hangarin. Hindi lahat ay mata, hindi lahat ay bibig, hindi lahat ay kamay; mawawalan ng silbi ang isang lipunan kung ang lahat ay tagapamahala o kaya naman ay pangkaraniwang mamamayan ang lahat at walang nagsisilbing pamahalaan. Hindi na rin natin kakailanganin ang isa’t- isa kung ang lahat ay nasa iisang estado  ng buhay. Ang lahat ay wala na rin silbi dahil wala nang paglilingkuran. Dahil dito, wala na rin isisilang at wala nang mabubuhay. Madaling hangarin na sana ay pantay-pantay na lang ang lahat  pero isa itong mangmang na panaginip -- hindi pwedeng magkatotoo at hindi dapat magkatotoo. Tanging sa dignidad   lamang maaaring magkapantay-pantay ang mga tao, hindi sa gawain at estado sa buhay. Ang ating pagkakaiba-iba ay ayon sa karunungan ng Diyos. Walang sinuman ang may karapatang umabuso dahil sa harap ng Diyos ay iisa lang ang ating kalagayan – tagahiram at katiwala. Walang sinuman ang pag-aari ninuman, at walang anuman ang maaaring ipagdamot kaninuman dahil ang lahat ay sa Diyos. Pinaghirapan mo man ang kinita mo, sa Diyos pa rin galing ang iyong lakas; hindi mo ito binili. Ikaw man ang nagbungkal at nagtanim, ang Diyos pa rin ang nagpatubo. Ikaw man ang nakatuklas at umimbento, sa Diyos pa rin ang iyong natuklasan; hindi mo ito linikha mula sa wala. Ang binabayaran at pinaghihirapan ng tao ay ang proseso ng paggawa o kaya ay ang serbisyong tinatanggap. Ang biniling lupa ay hindi ganap na pagmamay-ari ng bumili; maaari itong mawala sa kanya anumang oras. Ang binabayaran dito ay ang karapatang magbakod -- at maging ang karapatang ito ay nasasakupan pa rin ng batas. Ang isang bahay ay hindi rin ganap na pagmamay-ari ng nakatira dito; maaari rin itong mawala sa kanya anumang oras. Ang lahat ng pinagpaguran natin ay hindi talagang sa atin, mananatili itong hiram at habilin. Inihabilin sa atin ang mga bagay na ito upang sa pamamagitan ng ating talino ay maipamahagi natin nang tama ang yaman ng Diyos. May mga nagsasabing, “Marami ang naghihirap dahil sa kanilang katamaran,” pero ang hindi natin matanto ay ang katotohanan na mas marami ang naghihirap dahil sa ating karamutan. Oras man lang o talino o atensyon o talento ay hindi pa natin maibigay sa ikabubuti ng mga nangangailangan nito. Noong sinabi mo sa isang pulubi, “Ang tamad-tamad mo,” may itinulong ka ba para turuan siyang maging masipag? Noong sinabi mo sa isang magulang, “Anak kasi nang anak, wala naman pampakain,” may ginawa ka ba para turuan siya ng responsibilidad? Mabilis lang tayong pumuna, mamintas, at humatol sa kapwa pero ang sarili nating karamutan na nagpapanatili sa iba sa miserableng buhay ay hindi natin pinapansin. Hindi tayo nagdadalawang-isip na magbigay ng mga walang pakinabang na komento pero kahit isang pintig ng utak o isang galaw ng daliri ay hindi natin kayang ibigay para sa kabutihan ng iba.

Isang praktikal na halimbawa ang paghihirap ng sarili nating mga kababayan. Dahil ba mahirap ang bansa kaya sila mahirap? Hindi. Ang Pilipinas ang isa sa mga may pinakasaganang likas na yaman, anupa’t pinag-iimbutan ito ng ibang mga bansa. Dahil ba walang laman ang kaban ng bansa kaya may mahihirap? Hindi. Bilyon-bilyong piso ang kayang gastusin ng gobyerno para lang sa malabis na pamumuhay ng iilang indibidwal na nasa kapangyarihan. Dahil ba sa kamangmangan kaya maraming mahirap? Oo. Kamangmangang bunga ng pagsasamantala ng mayayaman sa mahihirap. Dahil rin ba sa katamaran? Oo. Katamarang bunga ng kamangmangan tungkol sa tunay na halaga ng paggawa. May tao bang isinilang na tamad? Wala. Lahat tayo ay pinapakilos ng sarili nating mga dahilan; mga dahilan na iniimpluwensyahan ng tamang pagkaunawa na bunga naman ng sapat na pinag-aralan. Sa huli ay iisa pa rin ang salarin sa paghihirap ng marami: ang kaisipan na “ang lahat ng nasa akin ay akin.” Dahil dito ay hindi naiibigay sa iba ang kailangan nila upang mapagyaman ang sarili at makapag-ambag sa lipunan.

Kalabisan bang ibigay mo nang libre ang tinanggap mo nang libre? O baka hindi mo pa rin matanggap na wala kang binayaran sa Diyos para ang isang bagay ay maging sarili mong pag-aari. Ang totoo niyan, mayroon ka pang utang dahil bukod sa katotohanang sa kanya ang lahat ng nasa iyo, binayaran pa niya ang iyong kaligtasan. Tama bang sabihin ng kamay sa bibig, “Ikaw ang magsubo ng pagkain mo, may sarili kang lakas”? O kaya ng mata sa paa, “Bahala ka sa pupuntahan mo, may kakayahan kang lumakad”? Ang pagkamakasariling tulad nito ay siguradong papatay sa buong katawan. Ganito rin ang ginagawa natin kapag ipinagkakait natin sa iba ang ating sarili. Tanging sa pagbibigay tayo tumatanggap. Ang pagdadamot sa iba ay pagdadamot sa sarili. Kung sinasabi mong tamad ang iba at ikaw ay masipag, sipagan mo ang paggawa ng mabuti. Kung iniisip mong mangmang ang iba at ikaw ay matalino, ipakita mo ang iyong talino sa pamamagitan ng pagabahagi nito sa iba. Sa halip na isipin mo kung ano ang wala sa iyo para hindi ka magbigay, isipin mo kung ano ang mayroon ka, at huwag mong kalilimutang ang lahat ng ito ay libre mula sa Diyos  kaya wala kang dahilan para ipagdamot ito.

Parenthood, Generosity, and Courage

Aside from responsibility, parenthood is about generosity and courage. One’s excitement to have children is not enough to really appreciate the joy and dignity of being a parent because mere sentiments may come from different sources, either a self-giving or a self-serving one. Moreover, parenthood is not just accepting the “inevitable” result of sexual relations, though this is becoming the common perception. This current of mentality and disposition makes a family miserable, having hard time to find a real meaning in any relationship and even in one’s own existence. It makes a mother’s or a father’s life burdensome and falsely sacrificial. To be a true parent is to be a true sacrifice – giving oneself joyfully and with the right reason.

In the eyes of today’s man, co-creation with God is the primary cause of human destruction. He calls the Gospel of life doctrines of death, and describes its advocates as ruthless and negligent. Ironically, what this “modern man” promotes is non-life for the majority of population. He thinks that most people today should have not been born, and that we should not make the same mistake of bringing more children into this world. He blames the population (where he also belongs) for giving problems to humans who happened to the same population he charges against. He wants to be the one to decide, even for others, who should be created and who should not be. Are you black? Do you have a low IQ level? Do you have a history of mental illness? Do you have a disease? Are you feeble-minded? Are you homosexual? If you belong to one of these groups, then this man of the day might throw you into to the “unfit” pool where the should-have-not-been-borns and the should-not-be-allowed-to-propagates belong. Does it sound human to you? If it does, then you are a “modern man” – that is if the word “modern” means foolishly updated. It shows that the more you search for knowledge, the more stupid you become.

On the otherhand, courage and generosity come from true knowledge, and also goes with it is a true sense of responsibility. A parent knows that every child not only comes from God but is God’s. We are guardians of his children, thus we do not own anybody, nor has we any privilege to decide “who” should be born. We even don’t have a right to say, “Anak ko ito, gagawin ko sa kanya ang gusto ko;” instead, we should wisely say, “Ipinagkatiwala siya sa akin ng Diyos kaya dapat ko siyang protektahan.” Courage plays its role by making it clear to us that we are not the source of our strength, and that the Father of us all will give us everything we need when we need it. Generosity, on the otherhand, is a result of courage, and it creates in us a joyful willingness to give ourselves for the life and welfare of others. Both courage and generosity recognize the sacrificial character of parenthood, and that is the very reason why they find their abode in the parents.

http://farm1.static.flickr.com/162/

Every parent should know that by giving one’s life – strength, love, and power to create – does one receive it back; and that every human person that they bring into this world is a child of God that will not just live, suffer, and die on earth but will be glorified and will reign with his Father in heaven. The “modern man” thinks that all we have is this life, and that is the reason why we need to make sure that we only perpetuate the perfect breed and do everything to end the propagation of the inferiors.

This man of the so-called modernity does not recognize the equal dignity that all human beings possess; he always thinks that his class is superior over the majority of the population. This mentality makes him fear imaginary dangers that the inferior class might bring, and so will do everything to stop their existence.

Good parents recognize the divinity of conception and the presence of God in every child. It does not mean that they just create human beings mindlessly; instead, their awareness of the truth makes them the most responsible of all parents, planning everything and subduing both their children and themselves. They do not cowardly turn to immorality due to the fact that they have no true lordship over their own self, nor do they justify their uncontrollable self and blame it on human nature. If they delay conception, it is self-control, not birth control. If they manage their number, it is family planning, not contraception. If they give birth, they call it delight, not burden. If ever they have to suffer, they are sacrificial, not miserable. They always look from above, not from this world because what our eyes can see is only misery while through the eyes of God, everything ends up in glory.